Nieuws

Caroline Porsius

Interview Caroline Porsius: Hoe kan transformatie helpen bij het creëren van een groene gezonde leefomgeving?

9 oktober 2023

Waarom is transformatie volgens jou nodig?
‘De noodzaak voor Transformatie, al is het een breed begrip, zien we overal om ons heen. En dan beperk ik me even tot de grenzen van ons eigen land in deze beschouwing, maar we zijn als delta natuurlijk onderdeel van een veel groter systeem. We zitten in de grootste verbouwing van Nederland in jaren. Er gebeurt zo veel qua inrichting van ons land én er komen nog de nodige uitdagingen op ons af. Ook op het gebied van gezondheid en veiligheid en aanpassingsvermogen op een veranderend klimaat. Nu we zowel in het landelijke gebied als in het stedelijk gebied een grote ruimtelijke puzzels te leggen hebben, is het ook een mooie kans om niet alleen ruimtelijk te ordenen, maar veel meer ruimtelijk te transformeren naar een verbonden natuur en mens inclusief ontwerp. met gezonde groene verbindingen voor mens, natuur en dier.’

Wat zijn op dit moment struikelblokken om gezondheid een onderdeel te laten zijn van de transformatie?
‘'Waar het op spaak loopt heeft altijd wel met financiën en het systeem te maken en het snijvlak met de wil voor preventie. Ik kan me voorstellen dat preventie soms zelfs wordt tegengewerkt. Omdat het financiële zorgsysteem nu zo in elkaar zit dat je bepaalde zorg moet afnemen, anders klopt het financiële plaatje niet meer. Soms is het tegenstrijdig dat als je preventie goed naleeft en er daardoor minder mensen geopereerd hoeven te worden, dat dan tegelijkertijd financieel slecht nieuws is. Dat vind ik bizar. Dan laten we het systeem belangrijker zijn dan de bedoeling.
Het andere dat ik zie is een zekere “vanzelfsprekendheid” van gezondheid en ook van de aanwezigheid van gezonde vitale leefomgeving en natuur in Nederland. De aanname dat we voor behoud van gezondheid en behoud van een gezonde groene leefomgeving niets hoeven te doen of laten raakt me. Het waarderen van wat er is, is voor mij een fundament om op verder te gaan. Wees zorgvuldig met wat je hebt en trek ook middelen uit het te behouden, we willen het immers niet kwijt. Ik moet dan altijd denken aan dat prachtige nummer ‘Big yellow taxi ‘van Joni Mitchell met de tekst: “Don’t it always seem to go that you don’t know what you’ve got ’til it’s gone”.’

Welke rol speelt samenwerking op het gebied van transformaties?
‘'Wat mij betreft de hoofdrol. Omdat we in zulke grote transformaties zitten, die ook nog eens complex zijn, kan je die per definitie niet alleen aangaan. Een plek waar je met verschillende domeinen samen leert over transitie, maar ook elkaar ontmoet is een prachtige vorm. De Health Transformation Community Green daagt uit en nodigt uit om te denken en te bewegen voorbij je eigen grenzen. Voor het verruimen van kennis, perspectief, je ervaring en je kijk op de uitdaging. Er wordt gekeken naar de transformatie als mens, dat vind ik een mooie vorm en ontwikkeling. Samenwerking speelt bij de Health Transformation Community Green een grote rol. Verbinding met de verschillende netwerken, ook na het traject, zijn enorm waardevol.

Wat we uiteindelijk willen is dat je niet alleen in je hoofd blijft zitten. Maar dat je echt afdaalt naar jezelf, naar jouw drijfveren en ook naar jouw twijfels of angsten en deze weet te koppelen aan wat je te doen hebt op een heel ander niveau. Dat je jezelf ziet als onderdeel van een groter geheel. Om ervoor te zorgen dat je in staat bent om het grotere geheel te beschouwen en je eigen plek daarin, zodat we in samenwerking met elkaar in staat zijn om wat er nodig is voor transitie ook in te vullen.’

Welke struikelblokken en oplossingsrichtingen ziet Staatsbosbeheer voor een groene gezonde leefomgeving?
‘'Een groene gezonde leefomgeving is het fundament voor een gezond en vitaal leven en een groen en gezonde leefomgeving biedt ook plek voor werken, wonen of recreëren. We zijn in Nederland te verkokerd en te geordend. De ruimtelijke ordening zou eigenlijk meer ruimtelijke verbinding moeten worden. Daarnaast vind ik dat we meer aandacht en middelen moeten uittrekken om te behouden wat we al hebben.

Ons programma Groene Metropool streeft ernaar om de natuur tot aan elke voordeur te brengen. Dus niet alleen maar denken in groene plekken, zoals natuur en recreatiegebieden, parken, perken of tuinen, maar een aaneengesloten netwerk van groen. Waarlangs je als mens en ook als egel, of vlinder of kever kan bewegen. Natuurlijk met een bepaalde (basis) kwaliteit. Goed voor de gezondheid en vitaliteit van mens, dier en zo de hele natuur. En z’n nationaal groen blauw netwerk maken we dan door slim samen te werken.

Wat ik zie gaat voorbij eigen trends en eigen domeingrens. Stel ik beheer een natuurgebied, dat is business van bosbeheer en gaat om het beheren van het gebied. Waar ligt de grens dan, waar ligt dan de stad dichtbij en wat zijn de uitdagingen in die stad? Denken voorbij je eigen grens en sluit aan bij andere ontwikkelingen om je heen.

Om de rol van Staatsbosbeheer in de maatschappij te duiden hebben we 3 B’s geformuleerd. De B van beheer: Het beheren van de huidige natuur, recreatie en cultuurhistorische gebieden. Daarmee zorgen we ervoor dat de kwaliteit van de gebieden zo hoog mogelijk wordt:. Dit is een van onze belangrijke taken, het behouden en beschermen van wat er is. Daarnaast de B van beleven. We zijn er bij Staatsbosbeheer van overtuigd dat je als mens de verbinding met de natuur nodig hebt. Als je kinderen op jonge leeftijd de natuur laat beleven of als je mensen de gelegenheid geeft om te wandelen, te fietsen of op wat voor manier dan ook in de natuur te zijn, de natuur als waardevolle plek goed omarmd wordt. De derde B is van het benutten van de schone lucht, het gezuiverde drinkwater en ook het duurzaam gegroeide en geoogste hout. Het FSC gecertificeerde hout uit de Nederlandse bossen is de beste keuze in jouw bouwmarkt. Ook grote bouwbedrijven kiezen steeds meer voor duurzame toepassingen van hout uit de Nederlandse natuur. Als er dan ook nog meer areaal bos bijkomt betekent dit meer CO2 vastlegging en ook meer mogelijkheden om meer hout te leveren voor duurzame bouw.’

Welke veranderingen zijn er voor jou nodig om toe te werken naar de groene en gezonde leefomgeving?
‘'Echt samenwerken en samen willen. Iets waar de leergang Health Transformation Community Green aan bijdraagt, door mensen uit verschillende domeinen samen te brengen. Zij vormen allen een stukje van de puzzel. Dat is wat er ontbreekt. Het domein gezondheid zit lang niet altijd aan tafel en het belang van groen en gezondheid wordt daarom niet altijd meegenomen. Ook het behoud en beheer van natuur en recreatiegebieden en voorzieningen valt vaak buiten de begroting. Het lijkt wel of er eigenaarschap ontbreekt. Is wat er nu al is aan natuur en mooie recreatiemogelijkheden te vanzelfsprekend? Misschien moeten we ze ter adoptie aanbieden aan partijen die graag investeren in het gezond en vitaal houden van onze recreatiegebieden met bankjes, paden, uitkijktorens, speeltoestellen. Mede mogelijk gemaakt door ……..
Waar ik heel blij van word zijn alle geweldige initiatieven die er zijn. Particulieren die de wijk vergroenen, de straten en het schoolplein. Bedrijven die investeren in natuur en duurzaamheid. En overheden die werken aan meer natuur inclusief, in sectoren als de bouw en de landbouw en aan groenere gezondere steden. En dat is hard nodig. De natuur is immers van levensbelang!’

HTC Video Screenshot

Meld je aan voor de HTC Green

19 juli 2023

Een gezonder en vitaler Nederland: daar gaan we voor. Een groene en gezonde leefomgeving is dan essentieel, dat weten we. Voldoende wetenschappelijke onderzoeken en experimenten hebben dit al laten zien. Toch is het lastig om stappen te zetten in het daadwerkelijk realiseren van zo’n omgeving.

Eén verklaring daarvoor is dat de verschillende domeinen die impact hebben op die gezonde leefomgeving elkaar nog niet goed vinden. Er is nog geen sprake van een gedeeld beeld op een groene en gezonde leefomgeving en belangen zijn soms tegengesteld. Maar wij geloven dat dit anders kan. Alles is Gezondheid wil verschillende domeinen op nationaal niveau bij elkaar brengen en daar een community van 50 voorlopers mee bouwen. Met deze groep mensen gaan we gedurende een half jaar werken aan de transitie richting een groene en gezonde leefomgeving. Dit willen we doen in de Health Transformation Community Green 2023.

Bekijk de video, meld je nu aan en start in september als 1 van de 50 voorlopers in de transformatie naar een groene gezonde leefomgeving.

Butterfly HTC Green

Kwetsbare vlindervleugels

9 juni 2023

Laatst hoorde ik hem weer: ‘Onder druk wordt alles vloeibaar, behalve diamanten’. Samen met ‘Zonder wrijving geen glans’ zijn het populaire uitdrukkingen in ons vak. We gebruiken ze om de waarde van schuring, moeite, ongemak te vertalen naar een potentieel mooi resultaat. Afgelopen week zei iemand in reactie op die eerste opmerking: ‘Onder druk gaan vlinders stuk’, daarmee mooi beschrijvend dat dat wat kwetsbaar is niet altijd baat heeft bij de ongemakkelijke pressie van een geplande verandering.

Geplande veranderingen zijn een vorm van verstoring waar je als medewerker niet zelf om hebt gevraagd. Een deel van het schuren, een deel van de moeite of de druk die je ervaart, komt doordat je gevraagd wordt te veranderen in lijn met het idee van een ander. Hartstikke legitiem dat we dat aan medewerkers vragen, want de organisatie als doelsysteem heeft dit soort geplande veranderingen nodig om aangesloten te blijven bij de omgeving en bestaansrecht te houden. Dat mensen daar druk van ervaren is niet erg, hoort erbij en als we het slim en goed organiseren leidt het tot mooie resultaten. Maar waar een doelsysteem wel wat druk kan verdragen, geldt dat voor trage veranderingen veel minder.

En trage veranderingen, daar krijgen we er steeds meer van. Trage veranderingen zijn de veranderingen waarvan we weten dat ze tijd gaan kosten, dat ze ingewikkeld zijn, dat ze veel aspecten van de maatschappij en organisaties raken. Het zijn veranderingen waarvan we ook niet precies weten hoe het moet, waar we dingen op uit te zoeken hebben. Denk aan het herinvoeren van de menselijke maat in systemen waar we alle lucht uitgedrukt hebben, transities die ons helpen om te gaan met de schaarse natuurlijke bronnen die we hebben, of het hoofd bieden aan een snel vergrijzende samenleving met een stijgende complexe zorgvraag. Het ingewikkelde is dat een deel van zo’n geplande verandering niet gaat om even iets omzetten of aanpassen, maar om onderzoekend leren. Allemaal veranderingen waarbij we een omslag moeten maken die we zelf nog niet helemaal begrijpen. Allemaal veranderingen die baat hebben bij tijd en ruimte, bij zoeken en fouten maken, bij mooie dingen doen en je afvragen hoe je dat in vredesnaam breder kunt gaan organiseren. Allemaal veranderingen die nog niet kunnen vliegen, want de vleugels zijn nog teer.

Onder druk gaan vlinders stuk lijkt me een belangrijk veranderkundig aandachtspunt voor veel veranderingen in deze tijd.

Leike van Oss. Bron: De Ambachtsschool

Lunchwebinar FAQ 27 juni 12.00 uur - Deelname aan Health Transformation Community Green

9 mei 2023

Een gezonder en vitaler Nederland: daar gaan we voor. Een groene en gezonde leefomgeving is dan essentieel, dat weten we. Voldoende wetenschappelijke onderzoeken en experimenten hebben dit al laten zien. Toch is het lastig om stappen te zetten in het daadwerkelijk realiseren van zo’n omgeving. Eén verklaring daarvoor is dat de verschillende domeinen die impact hebben op die gezonde leefomgeving elkaar nog niet goed vinden. Er is nog geen sprake van een gedeeld beeld op een groene en gezonde leefomgeving en belangen zijn soms tegengesteld. Maar wij geloven dat dit anders kan. Alles is Gezondheid wil verschillende domeinen op nationaal niveau bij elkaar brengen en daar een community van 50 voorlopers mee bouwen. Met deze groep mensen gaan we gedurende een half jaar werken aan de transitie richting een groene en gezonde leefomgeving. Dit willen we doen in de Health Transformation Community Green 2023.

Programma webinar

Tijdens het informatiewebinar op 27 juni a.s. om 12:00 uur (tot 13:00 uur) vertellen wij je graag meer over deze leergang en hoe jij kunt bijdragen aan de transitie naar een groene en gezonde leefomgeving. Wij willen jou de tools en kennis geven om persoonlijk leiderschap te ontwikkelen op het gebied van beweeglijke leefomgeving, duurzaamheid en zorg en natuur. Doel van deze leergang is een krachtig netwerk opbouwen en een gedeeld beeld creëren van een groene en gezonde leefomgeving. Doe mee en samen maken we Nederland gezonder en vitaler!

Sprekers en werkvormen

Tijdens het webinar worden sprekers en werkvormen gepresenteerd die jou een goed beeld geven van wat je kunt verwachten tijdens deze leergang. Daarnaast legt een deel van het projectteam uit hoe je deelneemt aan deze leergang en wat de voordelen zijn van deelname.

Wil jij meer weten over de leergang Health Transformation Community Green en ben jij benieuwd of dit programma iets voor jou is? Meld je dan aan voor het informatiewebinar op 27 juni a.s. om 12:00 uur en ontdek alles wat je moet weten om deel te nemen aan deze unieke leergang!

De aanmeldlink via zoom: Registratie vergadering - Zoom.

Een groene tuin, een gezonde tuin? Onderzoek naar het belang van privégroen bij huis voor de gezondheid van burgers.

2 april 2023

 In dit onderzoek van Wagingen Environmetal Research wordt gekeken naar de relatie tussen het hebben van een tuin bij huis, de hoeveelheid groen in die tuin en de mate waarin bepaalde aandoeningen voorkomen, zoals bekend bij de huisarts. Van circa 800.000 in een bebouwde kom wonende mensen zijn gegevens beschikbaar over zowel hun gezondheid als over hun tuinbezit en de hoeveelheid tuingroen daarin. In de analyses wordt rekening gehouden met zaken zoals de sociaaleconomische positie van het individu en de woonbuurt, maar ook de lokale luchtkwaliteit en geluidsbelasting. Het resultaat is dat voor vrij veel aandoeningen een gunstig verband wordt gevonden met het hebben van een tuin en de hoeveelheid groen in die tuin: tuinbezit, en met name meer tuingroen, gaat gepaard met lagere prevalenties.

Het vergroenen van bestaande tuinen is niet alleen belangrijk voor klimaatadaptatie en stedelijke biodiversiteit, maar lijkt ook van aanzienlijk belang voor de gezondheid en het welzijn van de bewoners. Dat is een van de conclusies uit onderzoek van  Wageningen University & Research (WUR) en het Nivel. Wanneer steeds meer mensen het zonder privégroen bij huis moeten doen, zoals bij  woningbouw via verdichting in de vorm van appartementen, kan dit aanzienlijke nadelige gevolgen hebben voor de volksgezondheid.  

Voor het onderzoek is gekeken naar het verband tussen enerzijds het hebben van een tuin bij huis en de hoeveelheid groen in die tuin, en anderzijds de mate van vóórkomen van klachten en aandoeningen zoals bekend bij de huisarts. Voor vrij veel aandoeningen wordt een gunstig verband gevonden met het hebben van een tuin, en voor nog meer aandoeningen met de hoeveelheid groen in die tuin.

Relatie tuinbezit en gezondheid

In het onderzoek zijn 21 typen aandoeningen onderscheiden. Tuinbezit, ongeacht grootte en hoeveelheid groen, gaat bij 9 van de 21 aandoeningen gepaard met het minder voorkomen ervan. Het verband is het sterkst voor beroerte / hersenbloeding: onder mensen met een tuin bij huis is het vóórkomen ervan 15 procent lager dan onder mensen zonder een tuin. Voor één aandoening wordt een ongunstig verband met het tuinbezit gevonden (elleboog-, pols- en handklachten). Voor de overige 11 aandoeningen wordt geen verband gevonden. 

Er is ook gekeken naar de hoeveelheid tuingroen, die werd ingedeeld in vijf klassen (inclusief een 0-klasse voor mensen zonder tuin). Dan is er voor 20 van de 21 aandoeningen sprake van een verband, met angststoornissen als enige uitzondering. Het hebben van een tuin met minstens 50 vierkante meter groen gaat bij 17 aandoeningen gepaard met het minder voorkomen ervan dan bij het niet beschikken over een tuin bij huis.
Het verband is het sterkst voor darminfecties: onder mensen met minstens 50 vierkante meter tuingroen is het vóórkomen ervan minstens 20 procent lager dan onder mensen zonder tuin. Op de tweede plaats komt beroerte/hersenbloeding met minstens 15 procent.
Alleen voor elleboog-, pols- en handklachten wordt een duidelijk negatief verband gevonden: onder mensen met weinig tuingroen (<50 m2) komt dit meer voor dan onder mensen zonder tuin.
Voor de twee resterende aandoeningen is het patroon van het verband minder duidelijk.

Over het onderzoek

Om de hoeveelheid groen in de tuin en in de woonomgeving in beeld te brengen, is door Wageningen Environment Research (WENR) een groenbestand ontwikkeld, gebaseerd op digitale luchtfoto’s uit 2018 met een resolutie van 25x25 centimeter. De groenkaart is verder tot stand gekomen met onafhankelijke databronnen, zoals gemeenten die gegevens over het aanwezige groen beschikbaar stelden.
De gezondheidsgegevens in het onderzoek zijn afkomstig van elektronische patiëntendossiers van huisartsenpraktijken, bijeengebracht in de Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn; dit betreft gegevens over alle patiënten die in deze praktijken staan ingeschreven, dus ook van mensen die in de betreffende periode niet naar de huisarts gingen.
In de analyses is rekening gehouden met relevante achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en huishoudinkomen.

Bron: het NIVEL en WUR

Toolkit voor zorgverleners om natuur voor gezondheid in te zetten

1 april 2023

 Natuur levert gezondheidsvoordelen op. Daarvoor is steeds meer bewijs. Een toenemende aantal zorgverleners zet daarom natuur in om te werken aan de gezondheid van cliënten en patiënten. Om professionals daarbij te helpen ontwikkelde Alles is Gezondheid met Arts en leefstijl een toolkit met praktische hulpmiddelen.

De toolkit Natuur voor Gezondheid biedt professionals in de eerstelijns gezondheidszorg en welzijns- en sportsectoren laagdrempelige informatie over hoe ze natuur kunnen integreren in hun werkwijze. Bekijk de inhoud: Natuur voor Gezondheid – Alles is gezondheid.

Daarmee is er nu een centrale plek met in tips, materialen, voorbeelden en inspiratie. Van zelfzorgadvies tot behandeling buiten in een groene omgeving. Op elk moment is de landingspagina gratis raadpleegbaar voor hulpmiddelen en goede voorbeelden.

De middelen uit de toolkit zijn in te zetten voor mensen met psychosociale en fysieke klachten, en bruikbaar als aanvulling op de reguliere behandelingen. Denk aan bewegen, ontmoeten, of ontspannen in de natuur in plaats van in een bebouwde omgeving of binnenruimte.

De inhoud van de toolkit varieert van oefeningen die mee kunnen worden gegeven aan de patiënt of client tot een filmpjes voor in de wachtkamer van de huisarts.

De toolkit is ontwikkeld op basis van interviews met huisartsen, fysiotherapeuten, runningtherapeuten, buitenpsychologen, poh’s, diëtisten, buurtsportcoaches en welzijnswerkers voor wie natuur een belangrijk onderdeel vormt van hun werkwijze.

Al hun praktische tips en adviezen zijn verwerkt. De toolkit Natuur voor Gezondheid vervangt overigens niet een behandeling. Wél kan het toepassen van natuur preventief werken en een gezondheidsbevorderend effect hebben.

De toolkit Natuur voor Gezondheid is een initiatief van Alles is Gezondheid i.s.m. Vereniging Arts en Leefstijl. In Q2 2023 volgt een verkenning naar uitbreiding met extra praktijkvoorbeelden en een nieuw platform.

1680426285495  1

Jan Rotmans: Bebouwing Groene Hart 2000

14 maart 2023

Soms laat ik de pijn toe, zoals vanmorgen toen ik een presentatie gaf over het Groene Hart op het gemeentehuis in Gouda. Dat oer-Hollandse landschap dat in duizend jaar tot stand is gekomen dreigt de komende honderd jaar te verdwijnen. En dat raakt me in mijn hart, dat prachtige veenweide landschap waar ik zo vaak doorheen fiets en waar ik jarenlang heb gewoond. Als het zo doorgaat dan verdwijnen de weilanden, moerassen, natuur en boerderijen en wordt het één groot stedelijk gebied. Meer dan 60 polders in het Groene Hart verdwijnen of worden ernstig aangetast door o.a. woningbouw, bedrijventerreinen en nieuwe wegen.

Sinds 1958 heeft het Groene Hart een beschermde status als Nationaal Landschap, wat heeft voorkomen dat het al helemaal is dichtgeslibd. Niettemin is het al decennia aan het verrommelen en is de kwaliteit van het landschap, de natuur en de biodiversiteit fors achteruitgegaan, zo blijkt uit tal van rapporten. Zie ook de oprukkende verstedelijking in de plaatjes hieronder.

Juist dit bedreigde Groene Hart staat voor een enorme transitieopgave: de voortschrijdende bodemdaling (3-10 mm per jaar), de oprukkende zeespiegelstijging in het (2 tot 6.75 meter onder N.A.P.), de noodzakelijke waterpeilverhoging, de intensieve veehouderij die daardoor niet meer mogelijk is, de toenemende verdroging en noodzakelijke vernatting, de aanpassing aan een veranderend klimaat en de energietransitie opgave. En tenslotte de enorme druk om te gaan bouwen in het Groene Hart, alleen al Alphen a/d Rijn wil er 10.000 woningen realiseren...

Hoe al deze opgaven in samenhang te ontwikkelen voor zo'n mooie maar kwetsbare groene parel? Vreemd genoeg is er voor het Groene Hart nog steeds geen visie en plan voor de lange termijn, terwijl er dringend behoefte is aan een integrale visie op de samenhang tussen, natuur, landbouw, water, wonen en werken. Dat vraagt om krachtig en consistent beleid, om integrale ruimtelijke ontwikkeling met een tijdshorizon gericht op de komende 100 jaar. En om spelregels waar alle partijen zich bindend aan houden: als we gaan bouwen dan met de natuur samen, zoals biobased bouwen en op/met het water, inspelend op een veranderend klimaat, groen en blauw zijn de dragers voor de ruimtelijke ontwikkeling en circulair en energiepositief. En laat het 5de dorp in de Zuidplaspolder een iconisch voorbeeld worden voor de komende honderd jaar.

Alle lichten staan op rood voor het Groene Hart, maar wie zet ze op groen? Wie voelt ook de pijn en handelt daar ook naar? Welke bestuurders durven de storm te trotseren en radicale, scherpe keuzes te maken? Wie durft de gestaalde macht van bouwers en ontwikkelaars te trotseren?
Wie durft zich later te verantwoorden voor zijn kinderen en kleinkinderen, die tegen ons zeggen: waar waren jullie toen het Groene Hart verramsjte en uiteindelijk verdween? Of zullen ze later tegen ons zeggen: wat hebben jullie gedaan om het Groene Hart
te behouden zodat wij er nog dagelijks van kunnen genieten? 

Zie hier: https://www.linkedin.com/posts/jan-rotmans-4b723912_soms-laat-ik-de-pijn-toe-zoals-vanmorgen-activity-7037408899984949248-IfU7?utm_source=share&utm_medium=member_desktop

Health Transformation Community: houvast in tijden van chaos

11 oktober 2022

Afgelopen jaar was 'Robuuster' Marieke de Wit (kennismanager Robuust) deelnemer aan de eerste Health Transformation Community (HTC). Een beweging waarin 50 regisseurs en coördinatoren van regionale zorg- en gezondheidsnetwerken met elkaar antwoorden en inzichten delen over de transformatie van zorg naar gezondheid. Van #hoedan? naar #zodus!

Wat is je het meest bijgebleven van de HTC?

Naast veel goede diepgaande een-op-een gesprekken met deelnemers is de door DRIFT ontwikkelde X-curve me het meest bijgebleven. Het model geeft weer hoe bestaande systemen kunnen destabiliseren en er tegelijkertijd ruimte komt voor nieuwe experimenten die uit kunnen groeien tot een nieuwe orde. In het kantelpunt staat het woord chaos. Chaos en het instabiel worden van systemen die we gewend zijn zie ik steeds meer om me heen. Sla de krant maar open en het gaat over klimaatcrisis, energiecrisis, arbeidsmarktcrisis, asielcrisis, zorginfarct en zo nog meer. Ik kan die chaos ook in mezelf ervaren. Wat doe ik in deze chaotische tijden? Op welke plek zit ik en wat kan ik bijdragen? De ervaring dat in deze community andere mensen zijn met soortgelijke vraagstukken en dat ik met hen inzichten kan uitwisselen geeft mij houvast in deze chaos.

Wat heb je met deze inzichten gedaan?

Naast de inzichten vanuit de andere deelnemers en vanuit DRIFT bood het programma van de HTC nog veel meer inspiratie, ervaringskennis en oefenruimte. Ik ben ingestapt met de leervraag: ‘Wat kan ik anders doen, zodat anderen in beweging komen?’ Door mijn werk bij Robuust was ik me al zeer bewust van het gegeven dat ik zelf ook een veranderinstrument ben en dat ik door mijn gedrag impact kan maken. Ik zie het als een ontdekkingstocht waarin ik steeds nieuwe inzichten en ervaringen meeneem. De rollenspellen, simulaties, intervisies, nou ja eigenlijk het hele HTC-programma heeft bijgedragen aan mijn ontwikkeling. Ik heb met name geleerd wat meer los te laten, ruimte aan anderen te laten en hen te laten komen met ideeën. Dit pas ik nu dagelijks toe in diverse netwerken die ik mag begeleiden.

Hoe nu verder?

Op de slotdag van deze eerste HTC mochten we als deelnemers allemaal een gast meenemen uit ons eigen netwerk. Ik nodigde Lilo Crasborn uit. Zij is directeur van MCC Omnes en betrokken bij de samenwerking die wij begeleiden in de Mijnstreek. Vraagstukken vanuit de Mijnstreek heb ik ingebracht in de HTC en de inzichten vanuit de HTC heb ik in de Mijnstreek kunnen gebruiken. Een mooie wisselwerking. Tijdens de slotdag hebben we workshops verzorgd waarbij de inzichten uit het HTC-programma centraal stonden. Zo hebben onze gasten gevoel en beleving gekregen bij wat naar ons idee noodzakelijk is in de transformatie van zorg naar gezondheid. Op deze manier is de community die we de afgelopen maanden hebben opgebouwd weer groter geworden. En deze beweging stopt niet.

HTC was een fantastisch programma met een super organisatie, geweldige partners en veel nieuwe energie. We hebben met elkaar besloten deze energie vast te houden en elkaar te blijven ontmoeten om kennis en nieuwe inzichten te delen. Daarnaast heeft de HTC-organisatie ook een beroep op ons gedaan om mee te denken en werken aan een HTC 2023. Ik wil daar graag een steentje aan bijdragen!

De gezondheidszorg schreeuwt om een andere inrichting en toekomstbestendigheid

16 augustus 2022

Transformeren van de gezondheidszorg met de Health Transformation Community

 De Health Transformation Community ondersteunt regisseurs en coördinatoren van regionale zorg- en gezondheidsnetwerken bij gezondheidsvraagstukken over onder meer samenwerking en transformatie. De missie van de Health Transformation Community (HTC) is om transformatie te versnellen en een extra boost te geven. De eerste editie is na een traject van zes maanden afgesloten op 23 juni. Initiatiefnemers Waldemar Hogerwaard en Joost Boerenkamp nemen ons mee in het idee, de hoe en de opbrengsten van deze eerste HTC.

 Transformatie is nodig op diverse terreinen en gaat verder dan alleen de zorg. ‘Er wordt veel gedacht vanuit een maakbare maatschappij, vanuit verschillende politieke belangen die er spelen’, vertelt Waldemar Hogerwaard, ‘Kijk naar de energietransitie, naar mobiliteit, de woningbouw of hoe we omgaan met voeding. We zijn te ver van onze kernwaarden afgedreven. Het draait te weinig om wat er écht toe doet in het leven, om zingeving. Aan de vraag “hoe houden we met z’n allen de aarde leefbaar en bewoonbaar?”, schieten we voorbij.’ Nederland staat hoog in de lijst van landen met de grootste ecologische voetafdruk. Het momentum voor verandering en een andere omgang met de waarden leefstijl, welzijn en de zorgsector, is nu.

Gezondheid gaat ons allemaal aan

Dat verandering echt nodig is om de uitdagingen in de zorg het hoofd te bieden, daar zijn steeds meer mensen zich van bewust. ‘Daarbij is gezondheid een vraagstuk van ons allemaal, met verschillende perspectieven en belangen en verknoopt aan van alles en nog wat. De mensen die er veel mee bezig zijn zitten onbewust en onbedoeld vast in hun eigen perspectief ’, aldus Joost Boerenkamp, werkzaam bij Alles is Gezondheid en mede-initiatiefnemer van de Health Transformation Community. ‘Transformatie kan alleen ontstaan als je echt ‘nieuw’ gaat kijken naar de wereld om je heen, voegt Boerenkamp toe.

In perspectief zien en afstand nemen

‘Bezig met de grote vraagstukken, staan we zo dicht op de olifant, dat we hem niet meer in beeld hebben. Een paar passen achteruitlopen en breder kijken is nodig, daar zijn de deelnemers van de Health Transformation Community een half jaar op getraind. Ook bij de oplossingen die nu worden bedacht, zoals bij de mobiliteitstransitie, wordt bijvoorbeeld elektrische auto’s inzetten als een panacee gezien om het klimaatprobleem een antwoord te bieden. Dat is niet een antwoord, want  van een verbrandingsmotor naar een elektrische motor betekent nog steeds veel produceren. Daarmee tuigen we misschien een hele keten van allerlei andere problemen op die we nog niet zien’, zegt Hogerwaard. ‘Afstand nemen en in breed perspectief kijken is noodzakelijk. En dat geldt ook voor de gezondheidszorg. Daarin zijn steeds meer mogelijkheden waar iedereen vanuit z’n eigen belang in staat. Ook durven accepteren dat dingen anders worden, stuk gaan, mislukken. Misschien wel naar een ander kwaliteitsniveau gaan.’

Transitie en waarden behouden

Bij transitie wil je een bepaalde waardenset behouden. Die is er onder het huidige systeem en veel daarvan is toekomstbestendig. De vraag is hoe het op zo’n manier te organiseren dat het systeem toekomstbestendig wordt. ‘Geen eenvoudige opgave, want belangen die spelen zorgen ervoor dat dingen hetzelfde blijven. Als samenleving willen we voorspelbaarheid in de zorg en zorg gaat veel over risicomitigatie.

Bij de Health Transformation Community bieden we de deelnemers de ruimte, de mogelijkheden en vaardigheden om afstand te nemen en meer beschouwend durven te kijken naar ‘waar zijn we nou eigenlijk?’ Geeft Hogerwaard aan. ‘Mensen zijn bevlogen en werken vanuit de juiste intenties, maar we moeten juist nu gaan bijdragen en kijken wat gezondheid is. Wat geven we op en wat behouden we? ‘Het aangeven van wat je wel wil is moeilijker dan aangeven wat je niet wil. We moeten werken naar een paradigma-shift, bepaalde dingen die zijn zoals ze zijn ook los durven laten.’ vult Boerenkamp aan.

Paradigmaverandering met iPH en Alles is Gezondheid

IPH, samen met Alles is Gezondheid de drijvende kracht achter de Health Transformation Community, heeft een nieuw concept van gezondheid bedacht. Het verschil met de WHO-definitie is dat in het concept de capaciteit benadrukt wordt om gezond te zijn of te worden, zelfs wanneer er sprake is van ziekte. Daarbij zijn persoonlijke groei en ontwikkeling en het vervullen van persoonlijke doelen in het leven net zo belangrijk. De WHO-definitie gaat uit van gezondheid als ‘een status van complete gezondheid’. Dat is eigenlijk een onhaalbaar doel. Vanuit deze definitie zijn we ook geneigd om te focussen op repareren wat fout is. Vanuit het concept van Positieve Gezondheid,  komt er veel meer ruimte voor allerlei oplossingsrichtingen. Een enorme bijdrage. Alles is Gezondheid werkt met meer dan 3000 publieke en private partners samen naar gezondheid  toe en het hoe is contextafhankelijk. Alles is Gezondheid is vraaggericht met een regionale focus.

Deelnemers kampen met dezelfde vraagstukken

De Health Transformation Community is heel specifiek op één doelgroep gericht: regisseurs van netwerken van organisaties die werken aan regionale gezondheidsvraagstukken. ‘Het is een eenzaam vak, waar je vaak met teleurstelling te maken hebt en waar een maatje ontbreekt die steun geeft’, vertelt Joost Boerenkamp. ‘We zien daarom deelnemers oplossingen bij elkaar vinden en dat ze snel door één deur kunnen. Ze vinden samen mechanismen waardoor dingen wél werken’. De collectieve kennis die ontstaat komt ook voort uit gedeelde complexiteit . Het is een spel met pieken en dalen waarin je aanloopt tegen het gevestigde regime.‘ Uit deze vraagstukken zijn drie thema’s voortgekomen: samenwerken, transformatie en persoonlijk leiderschap.

Ingrediënten die bijdragen aan succes Health Transformation Community

De leergroep gaat nu door met de gevormde community, daar acteren ze actief op. De volgende zeven punten maken de Health Transformation Community uniek:

  1. Op een aantal cruciale onderwerpen in het programma werkt de HTC met experts, het neusje van de zalm. Deze experts zitten in het curriculum en geven een proeverij van alles wat ze in huis hebben, dat sluit mooi aan op de vragen die in de community leven. De wisselwerking vraag en aanbod zorgt voor een groeiproces.
  2. Chemie in de projectgroep. De mensen snappen elkaar, vinden elkaar in humor en drive wat enthousiasmerend en motiverend werkt. De HTC is een bijzonder eilandje van ‘vetheid’ wat wat nog niet ontdekt is door de grotere massa.
  3. We behandelen een aantal complexe onderwerpen die met een bepaalde lichtheid wordt gebracht en behandelbaar is gemaakt. Er is gezocht naar creatieve innovatieve leervormen, waar bijvoorbeeld podcasts onderdeel van uit maken.
  4. Er is een bepaalde mate van voorspelbaarheid in programmering: webinars, methodisch perspectief, periodiek een fysieke ‘tweedaagse’, vaste mensen die begeleiding geven als expert: Janneke Steijns (Common Eye) als het gezicht voor de thema samenwerking en sparringpartner op de inhoud en programmering, Leonie Voragen (HealthKIC) betrokken vanuit haar systeem-ervaring en gevoel van urgentie op het transformatie vraagstuk van zorg naar gezondheid en Wim Post (Noaber foundation) een geboren verhalenverteller die metaforische en poëtische voeding geeft aan het programmateam. Daarnaast  drijvende kracht waardoor Zonneoord in Ede het ‘clubhuis’ voor de HTC is.
  5. Het platform Slack zorgt ervoor dat interactie makkelijk te regisseren, stimuleren, organiseren is zodat er vanuit digitaal platform allerlei moois ontstaat. Gebruik van dit platform laat zien dat wanneer je duidelijkheid verschaft wat de spelregels zijn waarop met elkaar gecommuniceerd wordt ruimte ontstaat. Slack faciliteert nauwe samenwerking.
  6. Bij iedere potentiële partner van het programma te kijken ‘wat is nu de synergie’ zijn de partnerschappen in de community veel meer dan alleen zakelijke overeenkomsten. Er is wederzijdse verwondering en durf en lef om eerlijk en open te zijn.
  7. Transformeren is een lerend proces. Als dat lerende proces gekoppeld is aan de opgaven die je na wil streven is dit een veelbelovend format.

 

Slotdag 23 juni, hoe nu verder?

Deelnemers zetten de community voort na de slotdag. Zo ontslaat een langdurige relatie die de organisatie kan laten groeien Na de start met een kruiwagen vol houtjes zijn er piketpaaltjes van gezaagd en onderweg zijn het routebordjes geworden. Het mooie is dat je er af en toe één uit de grond trekt en kan gebruiken voor een andere afslag.

De synergiën tussen partijen waar mee samen is gewerkt, geeft energie en biedt een kans om in lokale netwerken te gebruiken. De behandelde cases en vraagstukken in de podcasts, webinars en tijdens de fysieke ontmoetingen zijn zo reëel en daardoor toepasbaar in de echte wereld als maatschappelijk belang. De verschillende perspectieven op conflict die de mensen die hebben meegewerkt als belanghebbenden, gebruiken inzichten van het programma ook voor zichzelf binnen het eigen netwerk.

Er wordt gekeken naar een volgende editie van de Health Transformation Community. Hou de website www.healthtransformationcommunity.nl in de gaten.

Relevante links

Wat is de waarde van conflict bij transitie?

2 juni 2022

Bij het laatste lesblok van de Health Transformation Community (mei 2022), zijn we aanbeland bij misschien wel het spannendste thema voor de 50 transformatoren in spe. Namelijk: conflict. Dit kom je onvermijdelijk tegen als je van ‘het oude’ naar ‘het nieuwe’ gaat. Conflict is helpend voor het transitieproces zolang er maar doorgaande interactie blijft tussen de betrokken spelers. Waardevol dus om te weten hoe je hier op een constructieve manier mee om kan gaan.

Conflict opzoeken zorgt voor progressie

Anders werken, veranderen, we willen graag wel maar we hebben rekening te houden met verschillende meningen, belangen, ervaringen en perspectieven. Dat kan spannend worden. Joost Boerenkamp (Alles is Gezondheid, Three Horizons) stelde in een interactieve sessie dat als je innovatieve oplossingen op complexe maatschappelijke vraagstukken die de grenzen van organisaties overschrijden wil vinden, samenwerking onmisbaar is. Daarbij richtte hij zich op de theorie sociaal constructionisme, die ervan uitgaat dat mensen gaan onderhandelen over wat waar is. Ze gaan betekenis geven. Die betekenissen gaan het handelen weer bepalen zodat er een nieuwe werkelijkheid ontstaat. Als je verschillend kijkt moet je echt met elkaar puzzelen. Kinderen gezond laten opgroeien en zich laten ontwikkelen ligt bijvoorbeeld niet bij één speler en de condities voor een duurzame samenleving creëren ook niet.

Conflict eren

We kunnen niet zonder samenwerking. Keer op keer blijkt dat samenwerken voor de betrokken spelers lastig is. Desondanks moet je conflict niet vermijden maar juist opzoeken, zo betoogt Shirine Moerkerken (interventiedeskundige, oprichter Strange I Strategy and change) in haar boek ‘Conflict eren’. Zoek conflicten op in samenwerking want het is noodzakelijk, functioneel en levert de benodigde variëteit op. Joost ging dieper in op hoe je conflict functioneel inzet bij het verder brengen van complexe maatschappelijke vraagstukken. Juist uit conflict komen de innovatieve inzichten naar boven die je weer verder op weg naar transitie brengen. Joost’s tip: onderzoek met elkaar vastgezette waarheden, aannames, oordelen en oorzaak-gevolgredeneringen. Als je hier ‘opnieuw’ samen naar kunt kijken ontstaat er weer creatieve ruimte waaruit innovatieve oplossingsroutes voort kunnen komen.

Beïnvloed conflict met impact

De wereld verandert snel, organisaties worden geacht te kunnen schalen in het moment. Wendbaar zijn lijkt de manier waarop je tijdig van koers kunt veranderen en inspringen op nieuwe kansen. Hoe werken we naar een toekomstbestendige mens, organisatie en maatschappij? Jessica Tangelder (Host2Transform) paste in een workshop de methodologie H.O.S.T toe die helpt wendbaar te zijn voor exponentiele verandering en het ontketenen van een innoverende organisatiecultuur. Veel organisaties doen aan symptoombestrijding door ‘het nieuwe werken, slimmer werken of flexibel managen’ in te voeren maar de mindset en het gedrag van de organisatie blijft hetzelfde. Jessica richtte zich ook op hoe gespreksstijlen machtsdynamieken tussen mensen produceren en hoe je die kunt beïnvloeden. Jessica’s tip: “benut de energie, zelfreflectie, en het zelflerend vermogen van de Health Transformation Community.”

Fictieve Samenwerkingstafel

Onder leiding van Leonie Voragen (Stichting HealthKic) gingen we aan de hand van een speciaal ontwikkelde podcast aan de slag met een fictieve samenwerkingstafel. Het spel en de podcast waarin o.a. Onno De Zwart, Stanley Alards, Karin Groeneveld en Joost Boerenkamp ons een inkijkje in de wereld van systeemspelers gaven is voor iedereen van waarde die met samenwerkingstafels in aanraking komt en meer wil weten van de dynamiek aan zo’n tafel.

Alle inzichten uit de 1e dag werden in de 2e dag uitgespeeld in een game van Janneke Steijns (Common Eye). Hierin gingen de deelnemers aan de slag om hun netwerk in kaart te brengen met behulp van ‘het netwerk canvas’. De organisatie van het netwerk, het netwerkleiderschap en ook het conflict werden hierin onderzocht.

Het waren twee intensieve dagen waarin de deelnemers een proeverij voorgeschoteld kregen met verschillende perspectieven, gericht op het functioneel inzetten van conflict bij transitieopgaven. Het persoonlijk leiderschap van de deelnemers werd meermaals op de proef gesteld, en de persoonlijke leervraag van de deelnemers werd tijdens de twee dagen als anker gebruikt. Zodat de opgedane kennis en inzichten gelijk gebruikt kunnen worden binnen de eigen rol en samenwerkingsverbanden. Het programma werd afgesloten met een intervisie. Hierna starten we officieel met het laatste deel van het programma: borging.

Groei in transformatie, netwerksamenwerking en persoonlijk leiderschap, hoe doe je dat?

8 april 2022

Vanaf landgoed Zonneoord in Ede, dat van voormalig koloniehuis is getransformeerd tot Kennis en Innovatiecampus, vond 24 en 25 maart 2022 de tweede tweedaagse van de Health Transformation Community plaats. Het landgoed dient nu als thuisbasis voor de community van professionals die bijdragen aan een gezondere samenleving.

Kernvragen in het programma

De Health Transformation Community is inhoudelijk opgebouwd uit de thema’s transformatie, netwerksamenwerking en persoonlijk leiderschap. Deze thema’s worden elk belicht vanuit de drie fases:

  1. Opstart en doorstart
  2. Afscheid van het huidige, opstarten van het nieuwe
  3. Het nieuwe normaal laten doorgroeien

Deze keer was de fase ‘opstart en doorstart’ aan de beurt. De persoonlijke leervraag van de deelnemers vormden het kompas voor de twee dagen, waar ze naast het vaste programma uit verschillende workshops en presentaties van experts konden kiezen. Aan de hand van de volgende kernvragen ging de groep van start:

1. Hoe kom je van een pad-afhankelijke redenering naar een nieuw perspectief op jouw opgaven?
2. Hoe kun je de experimenten die je onder jouw opgave inzet verdiepen, verbreden en opschalen?
3. Welke ‘standaard’ bouwstenen vragen vaak je aandacht in deze fase?
4. Welke inzichten kun je krijgen vanuit andere sectoren?
5. Welke rol speelt vertrouwen?
6. Hoe krijg je het juiste gesprek op gang binnen je samenwerkingsverband?

Niet meteen naar de oplossing

Roel van Raak (Drift) richt zich als technisch-bestuurskundige op beleidsanalyse en procesondersteuning van transities. Hij deelde zijn ervaring in visie, vorming en experimenten in zorgtransities en benadrukte hoe belangrijk het is in de historie van je eigen sector te duiken. Zo krijg je gevoel voor verandering en om mensen mee te krijgen die al langer vastzitten in het systeem. Ook noemde hij de transitiemanagementcyclus: een handige tool om uit te leggen wat je aan het doen bent en om het probleem te doorgronden waaraan je werkt. Leren en evalueren is hierin een continue activiteit.

Bouwstenen carrousel

In de bouwstenen carrousel kiezen deelnemers uit vier sessies over een basisthema binnen zorg en transitie. Adriaan Brouwer (ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport) zijn missie is de gezondheidzorg in Nederland te veranderen door deze slimmer te organiseren.
Bij het bouwsteen Beleid gaf hij inzicht in de goede prestaties van de zorg in Nederland, maar dat het echt beter moet en kan. Transities komen voort uit chaos (corona). Kpi’s zorgen er juist voor dat het mis gaat want je verlegt de focus van waar je mee bezig wil zijn.

Als we kijken naar het systeemniveau zien we dat de houdbaarheid van de zorg onder druk staat. Het gebruik van zorg stijgt sneller dan we de groei van de economie en van de beroepsbevolking kunnen bijbenen. Het VWS beleid is gericht op transitie met als doel samen een gezonde, fitte en veerkrachtige maatschappij te vormen. Door de juiste zorg op de juiste plek te bieden, door de langdurige zorg in staat te stellen om mensen met een beperking of maatschappelijke uitdaging goed mee te laten doen. En door in te zetten op preventie en het stimuleren van goede voeding, voldoende beweging en sport.

Aart-Jan van Triest nam de bouwsteen Bekostiging voor zijn rekening en ging in op de succesformule van Fitchannel, een platform dat helpt een gezonde leefstijl aan te meten door beweging en gezond eten de makkelijke keuze te maken. Een goed alternatief voor de sportschool want je kunt er gebruik van maken op jouw niveau wanneer jij dat wenst. Leonie Voragen (HealthKIC) lichtte de bouwsteen Governance en samenwerking toe: bij de inrichting van governance gaat het vaak over het goed beleggen van taken, verantwoordelijkheden en financiën. Maar netwerksamenwerking is mensenwerk en relaties tussen personen spelen net zo’n grote rol. De verschillende groepen zoals patiënten of beleidsmakers, bestuurders, hebben verschillende perspectieven en waarden, daar zit de grootste uitdaging.

In de praktijk kunnen verschillende beelden ontstaan over bijvoorbeeld het einddoel en hoe dat bereikt moet worden. Het is dus belangrijk te bespreken welke waarden de verschillende netwerkpartners drijven, welke waarden centraal staan in het netwerk als geheel en waar de waarden botsen. Mart van Zwienen (Deloitte) lichtte in een sessie de bouwsteen ICT requirements toe en ging o.a. in op zorgplatformen en Ehealth-oplossingen, communicatieplatformen en voorbeelden van digitale zorg.

Omslag naar samenlevingsmodel

Michael Milo Michael is mede-initiatiefnemer van De Nieuwe GGZSamenBeter en GEM. De GEM Coalitie ontwikkelt met lokale en landelijke partners een Ecosysteem Mentale Gezondheid, gebaseerd op ‘Goede GGZ’. Michael vertelde over de omslag die gemaakt moet worden van een technisch-specialistisch ziektemodel, naar een samenlevingsmodel waarin meer ruimte is voor de ontwikkeling van psychische weerbaarheid.

Rachelle van der Linden (Creatinc.) ging in op Kleur Bekennen: een methodiek om terug te gaan naar je kern waardoor je tot bloei kan komen. “Veel van ons zijn de roots kwijt, het gaat erom daarnaar op zoek te gaan,” vertelde Rachel. Na een inleiding op de video Trusted Networks met Alex Jadad gingen we gezamenlijk aan tafel waarbij op basis van vertrouwen het voorgerecht werd bereid door en voor de deelnemers.

De waarde van dialoog

Dag twee startte met de Dialoog Game door Janneke Steijns (Common Eye) onder begeleiding van de coaches. De waarde van dialoog en de kracht van constructief conflict stonden centraal. Ook is er geoefend met de opbouw van gesprekken en hoe deze betekenisvol te laten zijn. Na afloop is landgoed Zonneoord verkend tijdens een inspirerende lunchwandeling onder begeleiding van Wim Post (Noaber) en Theo Dijkstra (directeur Landgoed Zonneoord). Ook volgde een impactmeting en intervisiesessie waarna de Tweedaagse is afgesloten.

Aan de slag met de transitie naar gezondheid. Eerste editie Health Transformation Community van start

9 februari 2022

Met de eerste tweedaagse op 20 en 21 januari 2022 uit een reeks van drie ging de Health Transformation Community digitaal van start. 49 transformatoren in spe met daarachter 49 netwerken die iedere regio in Nederland vertegenwoordigen zijn aan een intensief traject van zes maanden begonnen waarin samen leren over transformatie en zelf bijdragen aan  de transitie van gezondheid, welzijn en zorg centraal staat.

Kiezen voor het bospad
De  eerste twee dagen stonden in het teken van introductie waarin de deelnemers mee werden genomen in het huidige zorgsysteem en inzicht kregen in hoe het transformatielandschap eruitziet. Programmadirecteur Alles is Gezondheid/Positieve Gezondheid en mede-initiatiefnemer van de Health Transformation Community Karen van Ruiten benadrukte de behoefte aan de shift van ziekte naar gezondheid. Bij hoe we daar komen gaat de vergelijking van de geasfalteerde weg tegenover het bospad goed op. Recht en voorspelbaar inclusief de huidige systemen tegenover anders, de onbekendere weg in een gezonde omgeving, waarbij we nog niet weten waar hij uitkomt. Niet altijd even makkelijk, zo leerden we al eerder uit de ervaringen van de Health Innovation School. Met elkaar gaan we symbolisch het bospad op en helpen elkaar op weg, door te proberen en vooral te realiseren.

Drijfveren voor transformatie vanuit technologisch en persoonlijk oogpunt
De deelnemers leerden in interactieve sessies over belangrijke drijfveren van transformatie geïnspireerd door domeinexperts over de uitdagingen die erbij komen kijken. Ook is ingegaan op hoe persoonlijk leiderschap en kwetsbaarheid binnen transformatie een rol spelen. De vooraf gedeelde Health Transformation Community podcast-serie gaf al een inkijkje in de verschillende perspectieven op de transformatie van gezondheid en zorg. Gemaakt om iedereen die werkt aan het verbeteren van de gezondheid van Nederlanders inzicht aan te reiken om een versnelling te maken in die shift van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag. Uit de podcasts blijkt dat er niet één beeld op transformatie is of de opgave daarvoor. We hebben om te gaan met verschil.

Cultuurverandering is belangrijk onderdeel bij transformatie
Leonie Voragen, directeur stichting HealthKIC, benadrukte dat transitie fundamentele en onomkeerbare veranderingen van structuur, cultuur en werkwijzen op systeemniveau zijn. Cultuur (gedeelde beelden, waarden en paradigma’s) wordt wel eens vergeten. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden van overleven naar langer leven, naar beter leven: we worden gemiddeld ouder en kunnen ziekten behandelen. Onze wens is op een manier ouder te worden die past bij een zinvol leven en daar is ons zorgsysteem nog niet goed op ingericht, wat het moeilijk maakt impact te maken. Ook zijn we er niet alleen met een nieuw bekostigingsmodel of losstaande initiatieven. Cultuurverandering vraagt gezamenlijke reflectie op wat van belang is en is een must voor transitie.

Versnelling digitalisering in de zorg
Lucien Engelen, o.a. CEO Transform.Health en Strateeg Gezondheid(szorg) Innovatie bij Deloitte C4E, vertelde dat we een digitale maatschappij zijn geworden en overschatten de snelheid maar onderschatten de impact ervan. Digitalisering in de zorg is ‘dankzij’ de coronacrisis versneld. De zelfhulpkiosken in het Laurentius ziekenhuis zijn daar een goed voorbeeld van. Waar patiënten zelf o.a. hun bloeddruk, saturatie, hartfrequentie en BMI opmeten. De resultaten krijgen ze meteen mee op een ticket en worden automatisch in het patiëntendossier verwerkt. Waar Lucien enorme kansen voor de digitalisering in de transformatie van het zorglandschap schetste, en zelfs in het lichaam geïntegreerde sensors als -niet eens zover- toekomstbeeld omschrijft, kwam Reon Brand (Philips) met een tegengeluid. Hij noemde deze denkstroming de transhumane stroming die beperkingen kent op duurzaamheid en solidariteit, in zijn lezing over co-emerging futures. Hij benadrukte daarin dat er een viertal toekomstige stromingen parallel ontstaan, waarin zijn voorkeur uitgaat naar een systeem waarin ecologie centraal staat, de Gaia stroming.

Workshop, lezingen en focus leervraag
Mia Wessels, oprichter De Jonge Dokter en podcasthost bij Humanizing Healthcare, gaf in haar lezing aan hoe belangrijk zelfreflectie en kwetsbaarheid zijn. Want transformatie is juist ook veranderen met je eigen persoonlijke verhaal als vertrekpunt. De workshop samenwerken voor transitie van samenwerkingspartner Common Eye door Janneke Steijns stelde deelnemers op de proef door ze in een game te laten ervaren welke obstakels en dynamieken er in samenwerking kunnen ontstaan, opgevolgd door inspirerende lezingen van Zayna Khayat (VP of Business Development & Strategy Teladoc Health) over kwetsbaarheid en persoonlijk leiderschap in transitie en wat werkzame elementen zijn om een netwerk te mobiliseren. Zayna onderstreepte de 3%-regel; met slechts 3% van de medewerkers binnen de organisatie of het systeem kun je 85% van deze populatie beïnvloeden. Vind die super-connectors! Tommaso Sarri (Deloitte) hielp de deelnemers met het scherpstellen van hun leervraag en Machteld Huber sprak als grondlegger van het gedachtegoed Positieve Gezondheid en oprichter iPH over het bouwen van een nieuw perspectief op gezondheid. Gezamenlijk gingen deelnemers in gesprek over ‘opgaven voor transitie vanuit verschillende perspectieven: de hoeken van het systeem uitgelicht’ met Florien van der Windt (Ministerie van VWS), Wiet de Ronde (Menzis), Willem Rutgers (Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn), Khadija Tahiri (FNV Schoonmaak) en Karen van Ruiten​ (domein overstijgend samenwerken).

Samen maatschappelijke beweging inzetten
Alles is Gezondheid en iPH, initiatiefnemers van de Health Transformation Community, willen met de community een lerende gemeenschap creëren die elkaars kennis en expertise gebruiken om de transformatie in de zorg te versnellen. Het pad van transformatie is geen geasfalteerde weg, maar gezamenlijk hebben we de wijsheid in huis, en de combinatie van de deelnemers als voorlopers is hierin cruciaal. De grote maatschappelijke beweging kunnen we alleen gezamenlijk inzetten.

Deelnemers eerste editie Health Transformation Community bekend

3 januari 2022

Deelnemers bekend gemaakt

Ga er maar aan staan. In een paar maanden tijd leren over transformatie, en zelf ook bijdragen aan de transformatie en de transitie van gezondheid, welzijn en zorg. Want het mag duidelijk zijn dat dat hard nodig is. Deze 49 deelnemers vertegenwoordigen alle regio's en zijn als coördinator of regisseur van een regionaal netwerk uitgekozen om deel te nemen aan de eerste editie van de Health Transformation Community.

Maak hier kennis met de deelnemers, die 20 & 21 januari van start gaan met de kick-off.

Aanmelden voor nieuwsbrief